Prisma Optikoak
Prismak forma geometriko eta optikoki esanguratsuetan xehatu eta leundutako beira optika solidoa dira. Angeluak, posizioak eta gainazal kopuruak mota eta funtzioa definitzen laguntzen du. Prismak beira optikoko blokeak dira, leundutako gainazal lauak dituztenak elkarren arteko angelu zehatz batean kontrolatuta, prisma mota bakoitzak argiaren bidea okertzen duen angelu zehatz bat du. Prismak argia desbideratzeko, biratzeko, alderantzikatzeko, barreiatzeko edo izpi intzidentearen polarizazioa aldatzeko erabiltzen dira. Sistema optikoak tolesteko edo irudiak biratzeko erabilgarriak dira. Prismak irudiak alderantzikatzeko eta itzultzeko erabil daitezke aplikazioen arabera. SLR kamerak eta prismatikoek prismak erabiltzen dituzte ikusten duzun irudia objektuaren orientazio berean dagoela ziurtatzeko. Prisma hautatzerakoan kontuan izan beharreko gauza garrantzitsu bat da izpiak optikaren barruko hainbat gainazal islatzen duela, hau da, prisma bidezko bide optikoaren luzera ispilu baten barruan egongo litzatekeena baino askoz ere luzeagoa dela esan nahi du.
Funtzio ezberdinetan oinarritutako lau prisma mota nagusi daude: dispertsio prismak, desbideratze edo islapen prismak, biraketa prismak eta desplazamendu prismak. Desbideratze, desplazamendu eta biraketa prismak ohikoak dira irudien aplikazioetan; dispertsio-prismak argia barreiatzeko zorrozki eginak dira, beraz, ez dira egokiak kalitatezko irudiak behar dituen aplikazioetarako. Prisma mota bakoitzak argi-bideak okertzen duen angelu zehatz bat du. Prisma hautatzerakoan kontuan izan beharreko gauza garrantzitsu bat da izpiak optikaren gainazal anitzetan islatzen duela, horrek esan nahi du bide optikoaren luzera ispilu batekin izango litzatekeena baino askoz ere handiagoa dela.
Dispertsio-prismak
Prismaren dispertsioa prismaren geometriaren eta bere indizearen sakabanaketa kurbaren menpe dago, prismaren substratuaren uhin-luzera eta errefrakzio-indizearen arabera. Desbideratze minimoaren angeluak izpi intzidentearen eta transmititutako izpien arteko angelurik txikiena agintzen du. Argiaren uhin-luzera berdea gorria baino gehiago desbideratzen da, eta urdina gorria eta berdea baino gehiago; gorria 656,3 nm gisa definitzen da, berdea 587,6 nm eta urdina 486,1 nm.
Desbideratze, Errotazio eta Desplazamendu Prismak
Izpien bidea desbideratzen duten, irudia biratzen duten edo, besterik gabe, irudia jatorrizko ardatzetik desplazatzen duten prismak lagungarriak dira irudi-sistema askotan. Izpien desbideratzeak 45°, 60°, 90° eta 180°-ko angeluetan egiten dira. Honek sistemaren tamaina kondentsatzen edo izpien bidea doitzen laguntzen du, sistemaren gainerako konfigurazioari eragin gabe. Biraketa-prismak, uso-prismak adibidez, irudi bat alderantzikatu ondoren biratzeko erabiltzen dira. Desplazamendu-prismek izpien ibilbidearen norabidea mantentzen dute, baina bere erlazioa normalarekin doitzen dute.
